‘Christenen zijn nergens meer veilig’

Publicatie: De Tijd

AMMAN- Door de opmars van Islamitische Staat vluchten christenen massaal uit Irak. In de Jordaanse hoofdstad Amman worden ze in kerken opgevangen, maar ook daar willen ze weg. ‘Er is geen plek meer voor ons in het Midden-Oosten.’
Zijn tienerdochter die moet trouwen met een IS-strijder, zijn vrouw die gedwongen wordt zich te bekeren tot de islam of zijn zoons die in de beruchte kindertrainingskampen terechtkomen. Het zijn slechts enkele beelden die door Najms hoofd schoten toen hij in augustus in een sneltreinvaart vanuit de omgeving van Mosul naar Noord-Irak reed. Kleding, foto’s en andere persoonlijke bezittingen werden achtergelaten. Voor inpakken was geen tijd.

‘We kregen een telefoontje dat ‘Da’esh’ (de Arabische naam voor IS, red.) eraan kwam. Daarop vluchtten alle christenen uit het dorp’, vertelt Najm. ‘Mensen vergaten zelfs hun paspoort mee te nemen. Het was één grote chaos.’

Sinds november 2014 woont hij met zijn vrouw en vier kinderen in de Mar Youssef-kerk in Amman. Volgens een woordvoerder van Caritas vangen de Jordaanse kerken rond de duizend Iraakse christenen op. Ze vluchtten eerst naar Noord-Irak en reisden daarna door naar Jordanië. In de Mar Youssef-kerk wonen 18 families, 76 personen in totaal, in het centrum dat voorheen gebruikt werd om christelijke feesten zoals Kerstmis te vieren.

‘Het laatste dat we hoorden, is dat IS-leden ons huis ingepikt hebben. Zie je het voor je? Wij zitten hier, zonder spullen, met zes personen op een kamer van een paar vierkante meter, terwijl zij op de bank in onze huiskamer zitten’, zucht Najm. In de hoek van de kamer slaapt zijn zoontje. De andere kinderen hangen rond, lopen in en uit. Ze vervelen zich overduidelijk.

De Irakees vertelt dat de militanten soms nummers in gevonden telefoons bellen om te vragen wie de eigenaar van het huis is. Vervolgens wordt de eigenaar gevraagd terug te komen, een smak geld neer te tellen en iedere maand een belasting te betalen. Najm kent niemand die op zo’n aanbod is ingegaan. ‘Ze zullen ons vast vermoorden.’

Christenen die in IS-gebied wonen, worden in het beste geval behandeld als tweederangsburgers. Ze moeten een speciale belasting betalen en mogen geen religieuze symbolen dragen. Maar ook dan laat IS hen niet met rust. De terreurbeweging heeft eind februari zeker 220 Assyrische christenen ontvoerd. Ze werden meegenomen toen Islamitische Staat meerdere dorpen rond de stad Al-Hassakeh innam. Van hen zijn intussen 17 mannen en twee vrouwen vrijgelaten. Over de vrijlating van de anderen wordt door stamhoofden onderhandeld.

Daarnaast onthoofdden extremisten die banden hebben met IS in dezelfde maand 21 Egyptische koptische christenen die al weken werden gegijzeld in Libië. Beelden van de executies verschenen op het internet, tot afgrijzen van de internationale gemeenschap. De Egyptische president Abdel Fatah al-Sisi reageerde met luchtaanvallen.

De woordvoerder van Caritas benadrukt dat de Iraakse vluchtelingen met de hulp van de Jordaanse regering naar Jordanië zijn gebracht, nadat de kwestie onder de aandacht was gebracht door lokale priesters. ‘Koning Abdullah II heeft hier ook een aandeel in gehad. Na een gesprek met een van onze priesters heeft hij ervoor gezorgd dat ze moeiteloos een visum kregen’, aldus de woordvoerder.

Hoewel slechts 5 procent van de bevolking christelijk is, wordt het land gezien als een baken van stabiliteit en tolerantie. De Jordaanse koning en de overheid doen er alles voor om alle geloofsgroepen in vrede te laten samenleven. De oorlog tegen IS is volgens koning Abdullah te vergelijken met een ‘Derde Wereldoorlog’. Hij zei dat dit gezamenlijke gevecht moslims, christenen en andere religies dichter bij elkaar zal brengen.

Maar Hinda (68), die haar dorpje in de buurt van Mosul ontvlucht is, is sceptisch. In haar kamertje, dat ze met een andere alleenstaande dame deelt, vertelt ze over de opmars van IS (‘de druppel die de emmer deed overlopen’) en over de Amerikaanse invasie in Irak in 2003, die volgens haar het sektarische geweld uitlokte. Het is een standpunt dat veel Iraakse vluchtelingen in Jordanië delen. Onder Saddam Hoesseins bewind was de situatie beter. ‘Ontvoeringen en aanslagen op christelijke doelwitten kwamen na 2003 steeds vaker voor. Door de jaren heen heb ik veel christenen zien vertrekken’, zegt ze.

Najm was in 2010 zelf het slachtoffer van een serie bomaanslagen op vier bussen waarmee christelijke studenten vervoerd werden. Daarbij vielen een dode en 250 gewonden. De Irakees heeft chronische hoofdpijn en geheugenverlies aan de knal overgehouden.

Voor de oorlog in 2003 woonden ongeveer een miljoen christenen in Irak. Naar verluidt zijn dat er nu minder dan 250.000. De ooit levendige christelijke gemeenschap in Bagdad bestaat niet meer. De meeste christenen wonen in en rond Mosul in Noord-Irak. Tenminste, tot voor kort, want volgens de christelijke ngo Open Doors vertrokken na de inval van IS zeker 140.000 van hen naar de Koerdische regio of naar het buitenland. De massale uittocht van de christenen beperkt zich niet tot Irak. Ook uit Syrië vertrokken in 2014 alleen al 200.000 christenen.

Hinda: ‘Ik had nooit gedacht dat ik mijn geboortedorp ooit zou verlaten, totdat de terroristen eraan kwamen. De Koerdische pershmerga’s die ons beschermden, waren ook nergens meer te bekennen. Ik vertrouwde zelfs mijn buren niet meer.’

Drie van haar vier kinderen vertrokken jaren geleden naar Europa en de VS om daar een nieuw bestaan op te bouwen. Het liefst zou ze morgen nog op het vliegtuig stappen om bij een van hen te gaan wonen. ‘We moeten de waarheid onder ogen zien. Christenen zijn nergens meer veilig in het Midden-Oosten.’

Ook Najm wil zo snel mogelijk weg uit Jordanië. Niet alleen vanwege het feit dat hij tot een minderheidsgroep behoort, maar vooral vanwege het gebrek aan toekomstperspectief. In Europa kunnen zijn kinderen een goede opleiding volgen. Hij heeft goede hoop dat zijn gezin via de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR een visum krijgt. Naar Irak wil hij nooit meer terug, zelfs al zou IS morgen compleet worden uitgeschakeld. ‘Dan staat er weer een volgende terreurgroep klaar. Het is een hopeloze situatie’, besluit hij.
Please follow and like us:
error8
fb-share-icon20
Tweet 20
fb-share-icon20

You Might Also Like

Leave a Reply

Brenda\\\\\\\'s Anti-spam *

Back to top