Het leven zoals het is: Islamitische Staat

Publicatie: De Tijd

Zweepslagen als vrouwen hun niqaab niet goed dragen, kinderen die geleerd worden poppen te onthoofden, nooit meer poëzie of kunst op school. Dit is het leven onder Islamitische Staat.

Wie een indruk wil krijgen van hoe Islamitische Staat (IS) zijn staat in Syrië en Irak inricht, kan Raqqa – in het noorden van Syrië – als voorbeeld nemen. Sinds strijders van de terreurgroep de hoofdstad van het zelfuitgeroepen kalifaat in juni 2013 overnamen, zijn er islamitische rechtbanken, een shariapolitie (hisbah) en een islamitische politie. ‘De sharia-agenten letten op kleine vergrijpen’, zegt Fares, een twintiger die al jaren in Raqqa woont, via Skype. ‘Ze kijken of het verbod op sigaretten en alcohol wordt nageleefd. Ze controleren of de winkels sluiten als het tijd is voor het gebed. Grotere zaken, zoals diefstal en moord, worden overgedragen aan de islamitische politie en de rechtbank’.

‘IS runt Raqqa als een politiestaat. Als zij zeggen dat je dit of dat moet doen, dan moet dat ook’, zegt Abu Mohammed, een van de 16 activisten van ‘Raqqa wordt in stilte afgeslacht’, een campagne die de gruweldaden van IS openbaar maakt, eveneens via Skype. De Syrische activist voelde zich een vreemde in eigen stad. Kort geleden vluchtte hij naar Turkije, omdat het te gevaarlijk werd. Maanden voordien werd zijn goede vriend Moutaz Billah al vermoord door de terreurbeweging. De boodschap van IS was glashelder: wie niet met hen is, is tegen hen.

Mohammeds mailbox stroomt nog altijd vol verhalen van inwoners van Raqqa. Ze getuigen over zweepslagen, over stenigingen bij overspel, over jongens van 16 die in ruil voor informatie over tegenstanders geld van IS krijgen. Maar ook over kinderen die poppen onthoofden. En over publieke executies van IS-tegenstanders op het Al-Naeem plein, ‘het Plein van de Hemel’ dat inwoners sindsdien schamper ‘het Plein van de Dood’ noemen. De lichamen blijven drie dagen hangen, als waarschuwing. Hoofden worden op hekken gespiest.

De dood is altijd en overal aanwezig. De afschuwelijke beelden van de moord op James Foley, Steven Sotloff en David Haines gingen de wereld rond, maar Iraakse en Syrische journalisten wachtte hetzelfde gewelddadige lot. ‘De meeste inwoners vluchten of blijven binnen, bang om iets verkeerd te doen’, zegt Mohammed. ‘Anderen gaan juist naar de executies kijken, zijn murw geworden. Het is niet te bevatten. Het is nog erger dan de media denken.’

Vrouwenbrigades

Een van de eerste dingen die de IS-strijders doen zodra ze een stad hebben veroverd, is sharia-posters ophangen die vrouwen haast poëtisch vertellen hoe ze kuis moeten zijn: van top tot teen bedekt, met een gezichtssluier. De Khansa Militie, een vrouwenbrigade, ziet erop toe dat vrouwen de gedrags- en kledingvoorschriften naleven. ‘Ze checken of hun niqaab goed zit, hoe hard ze praten, of ze in het gezelschap zijn van andere mannen dan hun echtgenoot,’ vertelt Fares.

De gewapende vrouwen rijden rond of patrouilleren in de stad, op zoek naar overtreders. De militie telt veel buitenlanders. Volgens activisten treden ze ‘hard, vernederend en asociaal’ op, vooral tegen Syrische vrouwen. Tijdens een inval op een middelbare school voor meisjes werden meerdere leerlingen opgepakt omdat hun niqaab te doorzichtig was, de wenkbrauwen nog zichtbaar waren of omdat ze kleurrijke haarspeldjes onder de hoofddoek droegen. Elke overtreder kreeg dertig zweepslagen.

De komst van IS in Raqqa is ook zichtbaar in het straatbeeld. Kerken worden omgevormd tot moskeeën, ‘heidens’ erfgoed wordt vernield. De meeste christenen zijn de stad al lang ontvlucht, bang voor vervolging. Een Syrische journaliste schat dat er nog maar vijf families overgebleven zijn van de honderden. Alawieten wonen er al helemaal niet meer. ‘Christenen in Raqqa doen zich nu als moslim voor. IS zegt wel dat ze mogen blijven mits ze een speciale belasting betalen, maar dat gelooft niemand.’

In de Islamitische Staat is het sociale leven van mannen en vrouwen compleet gescheiden. Fares mist de tijden van voor de revolutie, toen hij nog met zijn mannelijke en vrouwelijke vrienden in een café in Raqqa kon zitten en urenlang praatte over de toekomst van Syrië. Die vrienden zijn er nu niet meer. Van al zijn gevluchte vrienden mist hij zijn ex-vriendin het meest. ‘Nadat ze richting Turkije is gevlucht, heb ik niets meer van haar vernomen. Misschien is ze wel dood… In elk geval is alle fun uit deze stad verdwenen: muziek, kunst en cultuur, het flirten op straat…’

Kinderkampen

Maar het gaat verder dan harde repressie. IS grijpt ook in in het onderwijs. Voor de start van het nieuwe schooljaar riep IS in Mosul in Irak op tot ‘het verspreiden van religieuze wetenschappen en het vervangen van corrupte wetenschappelijke vakken door rechtvaardige islamitische lessen’. In de praktijk houdt dat in dat kunst, muziek, geschiedenis, aardrijkskunde, maatschappijleer, filosofie, sociologie en psychologie werden geschrapt. Wiskunde- en biologieleraren mochten onderwerpen als democratie, evolutie en verkiezingen niet meer bespreken. En Arabische lessen, die normaal bol staan van Arabische poëzie en literatuur, worden nu gevuld met religieus lesmateriaal.

Maar het IS-gedachtegoed wordt niet alleen in scholen en moskeeën doorgegeven. ‘Arme ouders krijgen geld om hun kinderen naar militaire IS-kampen te sturen, waar ze getraind worden tot ‘soldaten van Allah’. Er zijn ook kinderen die spoorloos verdwijnen en later in zo’n kinderkamp blijken te zitten’, zegt Mohammed. Hij spreekt van indoctrinatie en brainwashing. Kleine kinderen oefenen op poppen hoe ze moeten onthoofden. Zinnen waarin de haat voor hun vijanden – ongelovigen – gepredikt wordt, moeten worden nagezegd. Als ze het goed doen, volgt applaus.

De verhalen van de Raqqa-inwoners staan in schril contrast met wat IS aan de wereld laat zien in hun propaganda, namelijk dat het een paradijs is voor jihadisten uit de hele wereld. Op foto’s die ze op sociale media verspreiden, delen militanten koelkasten en eten uit en maken ze de straten schoon. Om de voedselveiligheid op te krikken zou zelfs een islamitische consumentenbond opgericht zijn die de prijzen en kwaliteit van voedsel controleert. Ook is er nu een organisatie (Sahem Al Yatim) die het aantal wezen in de stad telt en te eten geeft.

Mohammed verafschuwt de propaganda. ‘Die kinderen kregen maar één keer te eten. Dat werd vervolgens gefilmd en gretig door IS-fans op internet verspreid. Dat maakt me echt boos.’ IS laat ook geen moment onbenut om met zijn islamitische gezondheidszorg te pronken. Zo werden logo’s van bestaande ziekenhuizen vervangen door de bekende zwart-witte IS-vlag en worden nieuwe ziekenhuizen gebouwd.

Onder de indruk

Jihadi’s prijzen de Islamitische Staat de hemel in. Een Nederlandse strijder woont sinds enkele weken in Raqqa. Nadat hij updates over zijn avondmaal – met frieten – en de laatste overwinningen van IS op de Koerdische peshmerga’s op Twitter heeft gezet, wil hij wel wat vertellen over de staatsopbouw in Syrië en Irak. ‘Ik ben onder de indruk. Het is gewoon een staat. De infrastructuur wordt hersteld, prijzen van basisbehoeften worden laag gehouden en er komen steeds meer ziekenhuizen bij. Gezondheidsinstellingen hanteren een strak beleid: met wapens mag je niet naar binnen, hygiëne van A tot Z. Aan alles wordt gedacht.’

Op Facebook vertelt een Europese jihadiste wat er allemaal op de moedjahedien wacht in de Islamitische Staat: een huis, water, elektriciteit, gezondheidszorg, sociale vergoedingen en eten. Gratis en voor niets. Je hoeft alleen maar een ticket naar Turkije te betalen zodat je daar de grens over kan worden gesmokkeld. ‘Op gebedstijd is alles dicht. Mensen bidden dan op straat. Er zijn ook veel gemixte huwelijken en halfbloedjes. Racisme kennen we hier niet,’ schrijft ze op haar pagina.

Ze is niet de enige buitenlandse jihadi. Met geld dat IS van de olievelden in Syrië en Irak genereert, is de groep erin geslaagd nog meer buitenlandse jihadi’s aan te trekken. Volgens het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten heeft de terreurgroep er in juli 6.300 strijders bij gekregen. Syrische strijders krijgen volgens bronnen 400 dollar per maand, plus 50 dollar voor elk kind en 100 dollar voor elke vrouw. Buitenlandse strijders ontvangen nog eens 400 dollar per maand extra.

Voor Syriërs zijn de buitenlandse jihadisten een doorn in het oog. Zowel Fares als Abu Mohammed – ‘het is geen staat, maar een bezetting!’ – geeft aan dat er weinig contact is tussen de lokale bevolking en daesh, zoals IS ook wel wordt genoemd in de Arabische wereld. ‘Voor buitenlandse jihadi’s kan dit een droom zijn, voor mij is het een nachtmerrie. Mijn toekomst is verwoest. Ik hoop alleen dat ik op een of andere manier nog een paar mooie dagen mag meemaken voor ik sterf,’ zegt Fares somber.

Ooit studeerde Fares literatuur, maar toen brak de burgeroorlog uit. Nu loert het gevaar overal. Het Syrische leger zoekt hem wegens het niet vervullen van zijn dienstplicht en IS vraagt zich af wie in Raqqa met de westerse pers praat. Hoewel de jonge Syriër voorzichtig is in zijn contacten, is hij bang. Wat als ze erachter komen dat hij diegene is die informatie doorgeeft?

Please follow and like us:
error8
fb-share-icon20
Tweet 20
fb-share-icon20

You Might Also Like

Leave a Reply

Brenda\\\\\\\'s Anti-spam *

Back to top